تعریف راه یابی در شهر و فضاهای شهری

راه یابی چیست؟!

یکی از مهمترین مسئله هایی که در شهرسازی و طراحی شهری مطرح است راه یابی در شهر یا توانایی افراد برای پیدا کردن راه خود در شهر می باشد.

این مسئله بر روی میزان استفاده افراد از فضاهای شهری تاثیر گذار است.

 

 

راه یابی در شهر ، کمک می کند تا محیط عمومی ابزاری مناسب تر برای رسیدن به مقصد باشد.

راه یابی در شهر ،  عبارت است از : تسهیل جابجایی فرد در محیط از نقطه ای به نقطه دیگر و مجموعه فنونی که افراد برای پیدا کردن راه خود در شهر به کار می گیرند.

این فنون به نحوی اتخاذ می شود تا افراد بتوانند از محلی به محلی دیگر به شکلی ایمن و بدون کمک دیگران حرکت نمایند (Queensland Health,2010)

راه یابی امری است که انسان در زندگی خود به صورت روزانه با آن سر و کار دارد.

انسان ها با یافتن مسیر خود از مکانی به مکان دیگر بر اطلاعاتی که بوسیله ساختارها و تجربیات شخصی روزانه شان در محل زندگی خویش بدست آورده اند، تکیه می نمایند. (Johnson,2009)

 

راهیابی شهری در چه مواردی مهمتر است؟

از بعد طبیعی راهیابی فرایندی است که انسانها از زمان کودکی می آموزند. و هر چه بزرگتر شوند توسعه اش می دهند. (Piaget and Inhelder,1967)

این مسئله در موارد بسیاری ایفای نقش می نماید مانند

رانندگی در یک کشور

راه رفتن در یک شهر

یا تغییر مکان در یک ساختمان

در همه این موقعیت ها مردم یک عامل مشترک دارند: حس معمول آشنایی با فضای جغرافیایی،

این آگاهی ناشی از تجربیات روزانه مردم در این فضاهاست. ( Johnson,2009)

به این معنا که اگر شما از یک فضا یا فضاهای مشابه آن ، قبلا استفاده کرده باشید راهیابی در آن برای شما ساده تر خواهد بود.

راهیابی توانایی مربوط به حرکت بین نقاط بدون وجود نقشه های داخلی و یا خارجی از محیط می باشد.

راهیابی رفتاری است که نمی تواند موفق باشد مگر آنکه بدانیم کجا هستیم، مقصد کجاست و بهترین مسیر برای آن کدام است،

چقدر فاصله تا مقصد وجود دارد و در نهایت راه برگشت کدام است.( Carpman and Grant, 1993)

 

بنابراین فرایندی برای جمع آوری اطلاعات از محیط مصنوع ما وجود دارد برای آنکه بدانیم کجا هستیم؟کجا می خواهیم برویم؟ و چگونه می خواهیم به آنجا برویم؟

 

مطالعات راهیابی در زمینه گردشگری بر زمینه های زیر متمرکز می شود :

شناسایی مسیرهای سفر

ترجیحات گردشگران برای انتخاب مسیر

تفاوت های فردی راهیابی،

وضوح نشانه ها و تصمیم گیری راهیابانه

 

نقش ادراک در راهیابی شهری

اساسا دو بخش عمده راهیابی حرکت و تصمیم سازی است. (Xia,2008)

تلفیق یکپارچه ای از حرکت، ادراک و حافظه مورد نیاز است تا یک راهیابی موفق محقق گردد.

 

در واقع تلفیق شناخت راه و دریافت اطلاعات در هنگام راه رفتن منبعی از اطلاعات برای افراد است و به آن کمک می کند تا موقعیت خود در محدوده تشخیص دهند. (Kalia,2009)

در نگاهی گذرا به مبحث راهیابی می توان گفت، شهر زمانی از طراحی خوبی برخوردار است که جهت یابی در آن بدون خطا صورت گیرد.

همچنین می توان راه یابی را، فرایند استفاده از نشانه های فضایی و محیطی برای جهت یابی در محیط دانست.

یک سیستم راه یابی یکپارچه با معماری ، منظر ، طراحی داخلی و نورپردازی به افراد کمک می کند تا به آسانی به محیط دسترسی داشته باشند و آن را درک کنند.

 

اهداف اصلی یک سیستم راهیابی در شهر چیست؟

اهداف اصلی برای سیستم راهیابی عبارتند از :

• به افراد اجازه می دهد تا بدانند که کجا قرار دارند، بهترین مسیر ها انتخاب کنند، مقصد خود را تشخیص دهند و مسیر برگشت خود را پیدا کنند.
• خلق نشانه هایی که مناسب و خوانا هستند.
• ایجاد سیستمی که به خوبی عمل کند. و یکپارچه ساختن این سیستم با معماری و مباحث زیبایی شناختی

 

تاکید بر روی راهیابی به ارتقای کارایی عملکردی، دسترسی، امنیت و احساس آسایش کمک می کند

و راهیابی مناسب استرس ، دیر رسیدن و زمان صرف شده برای پیدا کردن آدرس را کاهش می دهد.

 

آیا راهیابی تصادفی است؟

می توان با اطمینان گفت که راهیابی امری تصادفی نیست. بلکه از الگوهای روان شناختی بر مبنای ادراک بصری پیروی می کند.

این امر می تواند به صورت فرایند تصمیم گیری و مرحله ای از جهت یابی تفسیر شود و می توان گفت که جهت یابی از راه یابی تشکیل شده است .

 

یافتن مسیر مرتبط با انتخاب هایی است که توسط افراد انجام می گیرد.  (Emo &others, 2012)

میزان آشنایی با فضا در راهیابی موثر می باشد.

 

مطالعات بسیاری در زمینه تغییر رفتار راهیابی زمانی که افراد با محیط آشنا هستند صورت گرفته است.  همچنین حضور افراد در رفتار راهیابی تاثیر گذار است.

 

مطالعات زیادی نشان داده است که حضور افراد در فضا مانند نقاط جذب کننده[1] عمل می کند . (Peponis & others , 1990)

 

چه عواملی در راهیابی در شهر موثر هستند؟

یک مطالعه اساسی چهار متغیر را که رفتار راه یابی را تحت تاثیر قرار می دهد مشخص نموده است، که عبارتند از :

دسترسی بصری

تمایز معماری

پیکربندی طبقات ( طرح معماری فضا )

علائم . (Weisman, 1981)

 

یافتن راه یا راه یابی در شهر ، امر خطیری برای افراد درگیر فعالیت های روزمره است.

گرچه، هدایت شدن به سوی یک مکان باتوجه به مقاصد و دانستن مقصد بعدی و در نهایت چگونگی بازگشت، نگرانی عمده ای برای ساکنان است، لیکن جهت یابی به آگاهی افراد از موقعیت فعلی در محیط و حفظ ارتباط خود با سایر مقاصد مرتبط است. (Hersh and Johnson,2008)

 

با توجه به حساسیت امر یافتن مسیر در زندگی روزمره افراد باید به این موضوع پرداخته شود که چه عاملی در محیط باعث بهتر شدن کیفیت راهیابی در افراد خواهد شد.

مطالعات نشان داده است که مهمترین عامل محیطی که نقش عمده ای در بهبود یافتن مسیر دارد، عامل خوانایی محیط شهر می باشد.

 

می توانید این مطلب را با دیگران به اشتراک بگذارید

[teleShare]

 

[1] Attractor